Knut Hamsun

tarafından troypc Cuma Ara. 11, 2009 9:03 pm

Knut Hamsun

Norveç edebiyatının en önemli yazarları arasında bulunan ve insanın doğaya dönüşü için çaba harcayan Knut Hamsun, 4 Ağustos 1859'da Garmotraeet'te dünyaya geldi. Asıl adı Knud Pederson olan yazar, bir terzinin oğludur. Hamaröy'de fakirlik içinde yaşayan ailesi çocuklarını bakımını ve geleceğini sağlayamayacağına inanıyordu. Bu nedenle Knud sekiz yaşına geldiğinde, disipliniyle çevresine ün salan amcasının yanına verildi ve beş yıl boyunca onun hizmetinde kaldı. 1873'de bir tüccarın yayına çırak olarak girdi, bir yıl sonra da onun yardımcısı oldu. Çalıştığı şirket iflas edince, iki yıl boyunca gezginci satıcı ve işportacı olarak Norveç'i boydan boya dolaştı. Ancak annesi ve babasının isteği üzerine 18 yaşına başladığı ayakkabıcılık çıraklığı eğitimini kısa bir süre sonra bıraktı.

Yazarlığa tutkun olan Pederson, ilk şiirlerini ve Gizemli Adam adlı ilk romanın yazdı. Bu aşk öyküsünde yazar, uyumlu bir kent yaş***** duyduğu özlemi vurgulamaktadır. Büro hizmetlisi, yedek öğretmen ve yol inşaat işçisi olarak çalıştıktan sonra 1882'de yeni bir hayat kurma amacıyla Amerika'ya gitti. Tüberküloza yakalanıp bir doktordan yakında öleceğini öğrenince ülkesi Norveç'e döndü. Ancak beklenenin aksine yaşamla mücadelede yenik düşmedi ve inanılmayacak kadar çabuk bir sürede sağlığına kavuştu. Mark Twain hakkında yazdığı ve Kunt Hamsun adıyla imzaladığı makale gazetede yayınlanınca bundan sonra yazacağı eserlerde bu ismi kullanmaya karar verdi.

Hamsun, 1886'da yeniden Amerika'ya gitti. Amerika'da kapitalizmin yol açtığı toplumsal haksızlık nedeniyle umutsuzluğa düşen yazar, bir kez daha ülkesine geri döndü. Amerika'nın kendi ruhunda yarattığı hayal kırıklılarını o dönemde alışılmış olmayan kuru ve açık bir anlatımla dile getirdi. Amerika-Eleştiri Yazıları ve romanı Açlık'ta o döneme hakim olan eleştirel gerçekçiliği bırakarak yaşanan konuşmalar ve iç monologlarla aktardığı bireyin ruh dünyasını edebiyatında kullanılmak üzere keşfetti. Yapıtlarının başlıca konusunu modern medeniyetin eleştirisi ve insanın doğaya dönüşü oluşturdu. Humsun bu konulara bundan sonraki romanlarında da yer verdi.

Yeni Topraklar ve Redaktor Lynge adlı çalışmalarında yüzeysellikleri yüzünden namuslu insanların mahvolmasına neden olan Norveçli sanayicileri alaylı bir üslupla eleştirdi. Ertesi yıl lirik bir aşk hikayesi olarak Kuzey Norveç'in ıssızlığında iki sevgilinin öyküsünü anlatan Keçi Ayaklı İlah Pan, Hamsun'un şair olarak kazandığı ünün pekişmesini sağladı.

Hamsun 1898'e kadar yazdığı dram üçlemesinde Neitzche'ye dayanarak üstün insan fikrini savundu. Aynı yıl Bergliot Göpfert ile evlendi. Ancak bu evlilik uzun sürmedi. 1906'da Göpfert'ten boşanan yazar ikinci evliliğini 1909'da aktris Anne Marie Anderson ile yaptı ve bu evlilikten iki çocuğu oldu.

Üstün insanı konu alan dram üçlemesinin ardından bir değirmen işçisinin sosyeteye mensup bir kadına duyduğu aşkı son derece romantik bir dille anlattığı Viktoria, 1898'in Knut Hamsun için oldukça verimli geçtiğinin ifadesiydi.

Roman, dram ve şiirin dışında sayısız seyahatler yapan yazar, 1913'te toplumsal eleştirel nitelikteki ikili romanı, Dönemlerinin Çocukları ve Segelfoss Kenti'ni tamamladı. Bu romanda eski düzenin modern, kapitalist sistem yüzünden bozulmasını anlatan yazar, bunu izleyen yıl içinde gezileri sırasında edindiği izlenimleri Son Sevinç adlı kitabında topladı.

Birinci Dünya Savaşı yıllarında heybetli bir dil ve efsanelerden alınma simgeler kullanarak yazdığı Dünya Nimetleri yayınlandı. Ağır işlerleriyle gurur duyan basit köylülerin hayatını anlattığı bu roman Knut Hamsun'a 1920 Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazandırdı.

Serseri Üçlemesi olarak değerlendirilen ve yazarın doğaya bağlı gezgin konusunu ele aldığı Serserilik Günleri, August ve Yıl ve Günlerden Sonra adlı kitapların peşisıra yazdığı Halka Kapanıyor satirik olarak güçlendirdiği sosyal-eleştirel görüşleri yansıtması açısından dikkat çekmiştir. 80 yaşına geldiğinde duyma özelliğini kaybedip tamamen sağırlaşan ve mide rahatsızı olan yazar, 1940'da Almanların Norveç'i işgal etmesini savunarak işgal kuvvetlerinin hoşgörüyle karşılanması gerektiğini belirten çağrılar yapmıştır. Savaştan sonra ev hapsine alınmış, sağlığının giderek kötüleşmesi üzerine de değişik hastanelerde tedavisi yapıldıktan sonra huzurevine yatırılmıştır. 1947'de vatan hainliği suçundan yüksek para cezasına çarptırılmış olsa da Ot Bürümüş Yollarda adlı otobiyografik kitabında Alman yanlısını olmasını savunmuştur. Eserleri kadar ilginç bir yaşam öyküsü de bulunan Knut Hamus 19 Şubat 1952'de, kendi çiftliği olan Norholm'de yaşamını yitirmiştir.

Eserleri
Roman: Gizemli Adam (Den Gaadefulde), Açlık (Sult, 1890), Gizler (Mysterier, 1892), Yeni Topraklar (Ny Jord, 1893) Redaktor Lynge (1893), Viktoria (1898), Dönemlerinin Çocukları (Born av Tiden, 1913), Segelfoss Kenti (Segelfoss By, 1913), Son Sevinç (Den siste gloedo), Dünya Nimetleri (Markens Grode, 1917), Serserilik Günleri (Landstrykere, 1927), August (1930), Yıl ve Günlerden Sonra (Men Livet Lever, 1933), Halka Kapanıyor (Ringen Sluttet, 1936)
Şiirleri: Keçi Ayaklı İlah Pan (Pan, 1894)
Deneme: Amerika-Eleştiri Yazıları (Fra det moderne Amerikas Aadsliv, 1889)