Türk Edebiyatında Destan

# Asya kıtasının çeşitli bölgelerinde yaşayan Türk boyları arasında zengin bir destan geleneği vardır. Bilinen Türk destanları arasında en eskisi
bkz. Nibelungen Destanı
...Tümünü okumak için linke tıklayınız.
Yaradılış Destanı'dır.
bkz. Yaratılış Destanı (Altay)


...Tümünü okumak için linke tıklayınız.
Altay Türkleri arasında söylenmektedir.
Orta Asya ve Türk tarihinde önemli bir yeri olan ve bugün Rusya sınırları içinde kalan Altay dağları bölgesindeki Türklerin genel adı: Türkoloji tahkiklerine 1856 yılında Altay Türkleri arasında başlamıştır.

Sibirya'da Türkler arasında yıllarca yaşamış ünlü Türkolog W. Radloff, Altay Türklerini, özellikle dil bakımından iki grupta toplar: 1. Kuzey Altay Tatarları "Türkleri" (Kumandılar, Lebed Tatarları ve Karaorman Tatarları -Tubalar-), 2. Asıl Altay Tatarları (Altaylılar ve Teleütler).
...Tümünü okumak için linke tıklayınız.
V. Radlov tarafından saptanıp yazıya geçirilmiştir.

Türk Destanları

Sözlü Dönem Türk Destanları

Türk destanları, kâinatın, insanın, kadının ve erkeğin yaradılışı; Türk milletinin doğuşu, çeşitli Türk devletlerinin kuruluş, gelişme, çöküşleri, zafer ve yenilgileri gibi konularla beraber pek çok sebep açıklayıcı efsaneyi de içinde barındırır. Bütün dünya edebiyatlarında olduğu gibi Türk edebiyatının da ilk örnekleri destanlardır

#
İslamiyet'ten Önceki Destanlar:

# 1. Altay - Yakut

# Yaratılış destanı

# 2. Sakalar Dönemi

#
bkz. Vasili Vasilyeviç Radlof


...Tümünü okumak için linke tıklayınız.
Alp Er Tunga Destanı

#
bkz. Alp Er Tunga


...Tümünü okumak için linke tıklayınız.
Şu Destanı

# 3. Hun Dönemi:

#
{{vikikaynak|Şu Destanı}}


...Tümünü okumak için linke tıklayınız.
Oğuz Kağan Destanı

#
Türk destanlarından. Hun-Oğuz destanları grubundandır. Oğuz Kağan Destanının beş ayrı yazması vardır. Çağatayca, Farsça ve Uygurca yazmalardaki Oğuz Kağan Destanı; Oğuz boyları, Türk dili, edebiyatı, folkloru, târihi ve kültürü hakkında bilgi verir. Bu yazmaların özeti şöyledir:
...Tümünü okumak için linke tıklayınız.
Atilla Destanı

# 4. Göktürk Dönemi:

#

...Tümünü okumak için linke tıklayınız.
Bozkurt Destanı

#
Göktürklerin kuruluşunu, Çin kaynaklarına göre veren mitolojik bir destan. Bu destana göre, Göktürkler, Hun ilinin kuzeyindeki...
...Tümünü okumak için linke tıklayınız.
Ergenekon Destanı

# 5. Uygur Dönemi:

#
Göktürklerin türeyişini anlatan destan. Belli başlı iki kaynağa dayanır. Birinci rivâyet; Ebü’l-Gâzi Bahadır Han tarafından yazılan Secere-i Türkî’nin rivâyeti olup şu şekildedir:
...Tümünü okumak için linke tıklayınız.
Türeyiş destanı

#
Türeyiş Destanı, bir Uygur destanıdır. Göktürklerin yıkılmasından sonra Türklerin nasıl yeniden vücut bulduğunu anlatmaktadır.


...Tümünü okumak için linke tıklayınız.
Göç Destanı

İslamiyet'in Kabulünden Sonraki Destanlar

# 1. Karahanlı Dönemi

#
Uygurların yurdunda "Hulkun" isimli bir dağ vardı. Bu dağdan Tuşla ve Selenge isimli iki ırmak çıkardı. Bir gece oradaki bir ağacın üzerine gökten ilâhi bir ışık indi. iki ırmak arasında yaşayan halk bunu dikkkatle izlediler. Ağacın gövdesinde şişkinlik oluştu, ilâhi ışık dokuz ay on gün şişkinlik üzerinde durdu. Ağacın gövdesi yarıldı ve içinden beş çocuk göründü.
...Tümünü okumak için linke tıklayınız.
Satuk Buğra Han Destanı

# 2. Kazak-Kırgız Kültür Dâiresi

#

...Tümünü okumak için linke tıklayınız.
Manas destanı

# 3. Türk-Moğol

#

...Tümünü okumak için linke tıklayınız.
Cengiz-name

# 4. Tatar-Kırım

# Timur ve Edige Destanları

# 5. Selçuklu-Beylikler ve Osmanlı Dönemleri

# Seyid Battal Gazi Destanı

# Danişmend Gazi Destanı

# Köroğlu Destanı

# Saltukname

Sözlü Dönem Türk Destanlarının İçeriği

# Alpamış Destanı, Orta Asya'nın bütününde bilinir; en çok basımı yapılmış destandır.

# Saka Destanı, İskit Türkleri’ne aittir. Bu destan zinciri içinde Alp Er Tunga ve Şu parçaları bulunur.Bunlar Kaşgarlı Mahmut’un Divanü Lugati-t-Türk adlı eserinde yer almıştır.

# Oğuz Kağan Destanı, 14’üncü yüzyılda derlenmiş özet nitelikte bir metindir. Oğuz Kağan’ın doğumu ve üstün nitelikleri, askeri başarıları ve ülkeyi oğulları arasında pay edişi anlatılır.

# Dede Korkut Hikayeleri, Oğuz Türkleri’nden günümüze gelen tek destan metni ise Dede Korkut Kitabı’dır. Bayındır Han soyundan geldikleri sanılan Akkoyunlular’ın egemen olduğu Kuzeydoğu Anadolu’daki olaylar ve müslüman oğuzların yaşamı anlatılır.

# Göktürk Destanları, çeşitli parçalardan oluşmuştur. Bozkurt parçasında Göktürkler’in bir boz kurdun soyundan geldikleri, Ergenekon parçasında ise Ergenkon’a sığınmaları, çoğalıp buraya sığmayınca dağı eriterek dış dünyaya çıkmaları anlatılır. Köroğlu parçasında, göçebe Oğuzlar’ın Horasan ve Hazar’da İranlılarla savaşlarından sözedilir. Bunlardan biri de Ergenekon Destanı'dır.

# Manas Destanı, Kırgız Türkleri'nin putperest Kalmuk ve Çinliler’le savaşları vardır.

# Saltukname(Saltuk-nâme), Anadolu Türk destanlarındanbirisidir ve Sarı Saltuk, Batı Anadolu ve Rumeli olayları anlatır.

# Cengiz Han Destanı, Moğol istilasından sonra Kıpçak bozkırlarında ve eski Uygurların yaşadığı bölgelerdeki olayları anlatır.

# Timur Destanı, Timur’un savaşları ve kişiliğine yer verir.

# Danişmend Gazi Destanı, Türklerin Anadolu’yu ele geçirmeleri anlatılır.

# Battal Gazi Destanı, Anadolu’daki Türk-Bizans savaşları yer alır.

ne demek paylaşım güzel birşeydir:D